reflectie 10(1) voorjaar 2013.vp

aan zijn aardse moeder. Hoe kan het zijn... En tot slot: bij de crematie klonk een hartverscheurend Ave Maria terwijl de kist in het vuur van Moeder Aarde wegzakte... De vrouwe als Venus en de venuskunst Gilles Quispel drong er met vooruitziende blik tijdens mijn promotieperiode op aan dat ik een duur boek van destijds 100 gulden in de VS zou bestellen. Ik bestelde het en het bleek het dikke en rijk geillustreerde boek van Marija Gimbutas getiteld ‘The Language of the Goddess’, New York 1989. Op dat mo- ment snapte ik niet wat dat boek met Sophia en Wijsheid te maken had. Dat inzicht zou pas veel later dagen. En zo legde Gilles het zaad voor mijn latere belangstelling voor matriar- chaten of egalitaire culturen en voor-christelijke vrouwelijke kunst of Venuskunst. In 2009 kwam een Nederlands boek hierover uit en blij bracht ik het naar de bron: weduwe Lien Quispel-de Langen terwijl ik haar toonde waar in het boek de bewuste Venus van Lespugue, die nog steeds bij haar op de schoorsteenmantel torende, weliswaar in zwart-wit, was opge- nomen. Maar dit manco zou ik later goedmaken. Want in mijn volgende boek zouden alle oermoeders die Venussen genoemd worden, full color worden afgebeeld, 1300 stuks in totaal. The Language of Ma, the primal mother Wie had toen eind 80er jaren kunnen weten dat ik er later in mijn leven vele jaren over zou doen om Venuskunst wereld- wijd in kaart te brengen. Dat ik de vele groepen, subgroepen en varianten zou inventariseren en rangschikken. Dat ik erin zou slagen een samenhangend symboolsysteem voor de vrou- welijke beeldtaal te ontwikkelen dat over 40.000 jaar dezelfde symboolkenmerken vertoont. Dat ik dit zou duiden als zijnde de beeldtaal van de Vrouwe, onze oermoeder. Dat ik deze beeldtaal zou rehabiliteren. Rehabiliteren omdat de beeldjes vaak volle en naakte oermoeders in beeld brengen, die door 19e eeuwse archeologen spottend Venussen werden genoemd en als pin-ups werden beschouwd. Dat ik deze ‘Venuskunst’ zou zien als het visuele bewijs voor wereldwijd voorkomende vrouwvriendelijke ‘samenlevingen in balans’ die in econo- misch, sociaal, cultureel en religieus opzicht zelfde grond- structuren tonen. Op 8 maart wereldvrouwendag 2013 komt het Engelstalige boek uit getiteld ‘ The Language of MA, the primal Mother. The evolution of the female image in 40.000 years of global Venus Art’ . Ja, Gilles had een vooruitziende blik en een hoog- ontwikkelde intuïtie. Het nieuwe Engelstalige boek brengt ook de Vrouwe van Oud-Israël in beeld: hetzij in de gestalte van een levensboom, of een koe met haar kalf, of als vrouwe met prominente bors- ten. Naast het teruggevonden beeld geef ik ook de gerecon- strueerde bijbeltekst; dus tekst en beeld vloeien samen. Dat het pas zeer recentelijk mogelijk was bijbelpassages waaruit het vrouwelijke was weggecorrigeerd, terug te reconstrueren en haar in de tekst opnieuw tot leven te brengen, heb ik te danken aan een briljant Bijbelgeleerde, genaamd Margaret Barker. Margaret Barker en haar liefde tot de Lady Zij is een Engelse Bijbelgeleerde die ik veelvuldig geciteerd heb in mijn boek ‘Van Sophia tot Maria. De Wedergeboorte van de verborgen Moeder in de 21e eeuw’ . Na een zoektocht van twee jaar krijg ik via een van haar uitgevers in 2010 eindelijk digitaal contact met haar. Direct nodigt zij mij gastvrij uit te komen logeren en bij te praten en zo land ik op vrijdag 9 oktober 2010 op een vliegveld in Mid- den Engeland vlak bij haar huis. Ik val met mijn neus in de bo- ter omdat zij voor haar nieuwe boek ‘The Mother of the Lord’ volledig in de stof zit en zojuist het materiaal over de wegge- peste en weggeschreven Moeder uit het Oude Testament in het manuscript heeft verwerkt. Vier dagen lang krijg ik les in het verloren gaan en wegschrijven van de Lost Lady. Er blijkt sprake van een complot tegen haar van een door mij onver- moede omvang. Het is veel erger dan ik ooit gedacht heb. Margaret is door haar enorme kennis van zowel de canonieke en apocriefe oudtestamentische teksten die zij continu met el- kaar vergelijkt in staat door de huidige versie heen te lezen en de oudere versie, waarin de Lady nog schittert door aanwezigheid, te reconstrueren. Lady Wisdom als verbindende kracht binnen heel de schepping van kosmos en aarde valt later weg in het bewust- zijn van de gewone mensen. Daardoor raakte kennis specialis- tisch, gefragmenteerd en gemonopoliseerd. Toen Lady Wis- dom verdween raakte de schepping uit balans. Geïntegeerde Wijsheid verwerd tot intellectuele kennis en gnosis tot de verketterde gnostiek. De Lady en de mysterie-traditie van Oud-Israël Vele jaren intense studie maakten Margaret het volgende dui- delijk. De theologie en liturgie van de eerste Joodse tempel overleefden de zuiveringen en beeldenstorm van koning Josia in 623 v. Chr. en leefden voort in de vroeg-christelijke en gnostische theologie en liturgie. De symboliek van de eerste tempel was essentieel bij de vorming van het christendom. Het heilige der heilige van de eerste tempel staat voor de hemel of het paradijs, de tuin van Eden. Het binnengaan van het heilige der heiligen is een mystieke ervaring die iemand transformeert van aards mens tot engel (theosis). Zo iemand 16 Reflectie 10(1), voorjaar 2013 Afbeelding 6 - Sophia met boekrol