15(2)18

Reflectie jaargang ı5 nummer 2, zomer 20ı8 31 Jaap Hiddinga: De laatste stap naar bewustzijn: Inzichten in de oorzaak en de betekenis van de creatie ; Bres/Edicola, 2018* Waarom bestaan het leven, de schepping en de menselijke levensvorm? Er zijn veel gedachten over de schepping en de creatie van het leven door een Goddelijke intelligentie, maar wat is de werkelijkheid? Dit boek gaat diep in op recent her- ontdekte geschriften uit het oude India, de allerlaatste ont- wikkelingen in de kwantumnatuurkunde, aangevuld met in- zichten vanuit de geestelijke wereld, die de laatste stap naar het volledige bewustzijn in de ziel laten zien. In het volgende nummer kom ik uitvoerig terug op dit boek. Ole Martin Høystad: De ziel: Een cultuurgeschiedenis ; Athenaeum, 2018* Ole Martin Høystad, emeritus hoogleraar Culturele studies aan Telemark University College in Noorwegen, wil het meest ongrijpbare begrip in de westerse cultuur doorgronden: wat is de ziel? Hoe kan ze onsterfelijk zijn? En als ze dat niet is, hebben we haar dan nog wel nodig? ‘ De meeste mensen gelo- ven dat ze er één hebben, maar bijna niemand kan uitleggen wat het is .’ In acht hoofdstukken vertelt Høystad het verhaal van de ziel: van de oudheid, de middeleeuwen en de renais- sance, via de zeventiende en achttiende eeuw, de romantiek en de negentiende eeuw tot aan de moderne tijd. Walter Isaacson: Leonardo da Vinci: De biografie ; Spectrum, 2017* Op basis van duizenden pagina’s van Da Vinci’s aantekenboe- ken en nieuwe ontdekkingen over zijn leven en werk vertelt Isaacson een indrukwekkend verhaal over hoe Da Vinci’s kunst verweven is met de wetenschap. Hij laat zien hoe Da Vinci’s genialiteit gebaseerd was op vaardigheden die we in de hand hebben, zoals zijn onstilbare nieuwsgierigheid, zorgvuldige observatie en verbeeldingskracht die grenst aan het fantas- tische. Mischa Spel & Floris Don: De Johannes Passion: Waarom Bachs kleine passie minstens zo mooi is als de Mattheüs ; Meulenhoff, 2018* Nu de Mattheüs van Bach tot in de haarvaten van ons muzi- kale landschap is doorgedrongen lijkt de tijd rijp om de Johannes meer in het spotlicht te plaatsen. De Johannes schreef Bach vóór de Mattheüs en kan omschreven worden als bondiger en feller (zet luisteren naar het ‘ Herr unser Herrscher ’ op je bucketlist !). Mischa Spel en Floris Don (NRC) geven context bij deze passie. Dit boek is gericht op de gewone liefhebber die zich meer wil verdiepen. Don Miguel Ruiz: Wijsheid van de Tolteken: Meesterschap in liefde ; Ankh-Hermes, 2018 In dit boek schrijft Don Miguel Ruiz over de angsten die liefde ondermijnen en lijden brengen in onze relaties. Door middel van verhalen laat Ruiz ons zien hoe wij onze emotionele won- den kunnen genezen, onze vrijheid en geluk kunnen hervin- den en de geest van speelsheid in onze relaties kunnen herstellen. Don Miguel Ruiz is een Mexicaanse sjamaan ( nagual in de traditie van de zgn. Adelaarsridders ), die in Californië woont. Onder meer door allegorische of mythische verhalen verdui- delijkt hij processen tussen mensen, die via een drievoudig meesterschap (dat van meesterschap in bewustzijn, in trans- formatie en in liefde) boven hun negatieve denken, emotio- nele gif en lijden uit kunnen stijgen. Henk Heideveld: Het laatste nieuws over God komt uit Zwolle ; Aspekt, 2018 Een humoristisch evangelieverhaal dat zich afspeelt in onze tijd. Een joodse ondernemer uit Zwolle neemt een sabbatical en verkondigt een jaartje wat hem in een mystiek moment werd geopenbaard: de reden van het doen van de naasten- liefde waartoe alle monotheïstische Schriften uit naam van God oproepen. De Zwolse postmoderne devoot en beeldend mysticus Henk Heideveld (1950) schreef 40 jaren aan een geestelijk dagboek, dat hij tot een hoogst actueel geschrift heeft omgewerkt. Het is opmerkelijk hoe deze katholieke schrijver aan onderwerpen raakt als theologie en filosofie, jodendom en christendom, vrijheid en islam, Europese cultuur en Holocaust, ernst en humor. Klaas Driebergen: Bommel en de Bijbel: Bijbel en christen- dom in de verhalen van Marten Toonder ; Aspekt, 2018* In 2012 werd gevierd dat het honderd jaar geleden is dat de schrijver en striptekenaar Marten Toonder werd geboren. In zijn verhalen over Olivier B. Bommel en Tom Poes portret- teerde hij met een grote knipoog de Nederlandse samenle- ving. Het is daarom niet verbazend dat hij zich daarin ook bezig heeft gehouden met het calvinisme, dat immers als een belangrijk bestanddeel van de Nederlandse volksaard wordt gezien. Op een fraaie manier verbeeldde hij dit bij- voorbeeld in de Zwarte Zwadderneel . Deze boeteprediker tegen hovaardij en winderigheid bedient zich van een prach- tige variant op de ‘ tale Kanaäns ’. Want Toonder was ook een liefhebber van archaïsch woordgebruik, dat hij in het bijzon- der aantrof in de taal van de oude Statenbijbel. Neerlandicus en Bommelkenner Klaas Driebergen (1979) gaat in zijn boek ‘ Bommel en Bijbel ’ uitgebreid op dit alles in. Een aantal verhalen waarin de Bijbel en het christendom een belangrijke rol spelen, worden diepgaand door hem geanaly- seerd. Dit is een boek dat dieper ingaat op de inhoud en de achterliggende ideeën van de Bommelverhalen. Nadat Klaas Driebergen zijn studie Nederlands bekroond had met een scriptie over heer Bommel en de Bijbel, ging hij verder waar hij gebleven was en liet de materie uitdijen tot de onder- havige lijvige studie. Driebergen, die is opgegroeid met de Bommelstrips èn met de Bijbel, schetst in het eerste deel onder meer Toonders levensbeschouwing en graaft daarbij dieper dan Wim Hazeu in diens biografie. Mascha Gessen: De toekomst is geschiedenis: De terugkeer van het totalitaire Rusland ; De Bezige Bij, 2018* Masha Gessen, bekroond journaliste, geeft een fenomenaal inzicht in de gebeurtenissen en krachten die haar geboorte- land Rusland de afgelopen decennia hebben ontwricht. In ‘ De toekomst is geschiedenis ’ volgt ze de levens van mensen die geboren werden in de nadagen van het Sovjetrijk en op- groeiden met ongekende verwachtingen. Haar hoofdpersonen (kinderen en kleinkinderen van de bouwmeesters van het nieuwe Rusland) koesteren elk hun eigen aspiratie, als onder- nemer, activist, denker of schrijver. Gessen brengt in kaart hoe hun levens beïnvloed worden door de intriges van een verpletterend regime dat weigert zichzelf te begrijpen. Een regime waarin de oude Sovjetorde ongehinderd kan terugkeren in de vorm van de maffiastaat die Rusland nu is. ‘ De toekomst is geschiedenis ’ is een sterk en urgent verhaal, een waarschuwing voor nu en alle tijden. Boekaankondigingen Sommige boeken komen binnen op een tijdstip waarop lezen en bespreken niet meer mogelijk is; andere worden kort vermeld. De met * gemerkte boeken zullen in het volgende nummer besproken worden. Aat-Lambèrt de Kwant