Relfectie 5(1)voorjaar2008.vp

dat zij nog niet “geïndoctrineerd” zijn door algemeen heersen- de opvattingen, is er bij kinderen geen sprake van verandering van levensinzicht. Zij accepteren hun inzicht in leven en dood als normaal en beseffen nog niet dat andere kinderen en vol- wassenen hun inzichten niet delen. Ouders en leerkrachten er- varen hun kind vaak als moeilijk, omdat ze na een BDE tégen hun waarden en normen ingaan. “Dat is niet waar mamma!’ Op zo’n jonge leeftijd zijn deze kinderen zich nog niet bewust dat zij anders zijn dan leeftijdgenoten. Zij accepteren de dood als een onderdeel van het leven en ervaren de dood van hun hond of poes anders dan hun broertjes, zusjes en vriendinne- tjes. Zij beseffen ook niet dat het dagelijks ervaren van een verruimd bewustzijn, met het aanvoelen van anderen door een verhoogde intuïtieve gevoeligheid, niet voor andere kinderen geldt. Ze luisteren “voorbij het gesproken woord”; ze begrij- pen de bedoeling waarom dingen op een bepaalde manier wor- den gezegd. Het is schrijnend als je je realiseert hoe kinderen na hun BDE een primair gevoel van verlies ervaren dat niet te verwoorden is. Nergens meer ontmoeten zij de schoonheid en vrede die ze tijdens hun ervaring hebben leren kennen. Vaak hebben ze de behoefte zich wat afzijdig te houden van hun leeftijdgenoten en staan vaak op afstand stil toe te kijken en zullen niet vaak met andere kinderen meedoen. Ze trekken zich graag terug in de natuur en houden van stilte en kunnen indringend geluid of lawaai niet verdragen en houden vaak al op jonge leeftijd van rustige, klassieke muziek. En zo noemt Van Lommel nog enkele opmerkelijke veran- deringen die zich bij jeugdige BDE’ers voordoen, zoals hun communicatie met onzichtbare wezens die ze vaak een engel of speelkameraadje noemen, hoewel dit ook bij andere gevoe- lige kinderen voor kan komen. Met het hart leren luisteren Het is verleidelijk nog verder in te gaan op dit boeiende boek, dat ook een standaardwerk genoemd mag worden. Het boek biedt een helder inzicht in de gevolgen die de BDE heeft voor het denken van de mens over het fenomeen “bewustzijn” en over alles wat te maken heeft met diens ideeën over het leven en de dood. Daarmee weerspreekt hij op goede gronden een nog steeds dominant heersende opvatting. Hoewel er van een kente- ring sprake lijkt te zijn, is nog steeds een meerderheid van de bewustzijnsonderzoekers immers van mening dat het bewustzijn materialistisch en reductionistisch verklaard kan worden. Pim van Lommel besluit zijn opus magnum door over de BDE te spreken als zowel een existentiële crisis als een in- dringende levensinzichtervaring. Ons bewustzijn blijft bestaan na de lichamelijke dood. Het besef dat alles non-lokaal is verbonden, verandert niet alleen wetenschappelijke theorieën, maar ook ons mens- en wereld- beeld. Als devies geeft hij ons mee dat we moeten proberen ons eigen bewustzijn te veranderen om onze manier van leven en onze wereld te kunnen veranderen. Elke verandering in de wereld begint bij onszelf. Zo vertrouwde een vrouw uit de VS met een BDE hem in een mail toe: ‘Pas wanneer de kracht van liefde sterker wordt dan onze liefde voor macht, zal onze wereld veranderen.’ Dit vraagt, zo zegt hij terecht, een ander bewustzijn. Dit is het inzicht dat men kan verkrijgen door open te staan voor de betekenis van BDE en door werkelijk te luisteren naar mensen die hun BDE met ons willen delen. Deze inzichten zijn al dui- zenden jaren oud, tijdloos en eigentijds, maar dankzij bij- na-dood ervaringen worden deze inzichten weer in ons hart aangereikt en krijgen we de kans met ons hart te leren luiste- ren. Voor nieuwe inzichten in leven en dood heeft men geen eigen bijna-doodervaring nodig. Hier raakt hij de kern: met het hart leren luisteren. Dat is wat BDE’ers ons leren. De BDE als een besmettelijk, maar goedaardig virus, dat ook levensveranderende gevolgen heeft voor ons, niet-BDE’ers. Noten * Pim van Lommel: Eindeloos Bewustzijn, een wetenschappe- lijke visie op de bijna-dood ervaring. Uitgeverij Ten Have, 2007/8. Winkelprijs € 24,90. * * * Pim van Lommel