Relfectie 5(1)voorjaar2008.vp

Er overkwam mij een diepe, spirituele doorbraak waarin de eenheid van de werkelijkheid in al zijn verscheidenheid helder werd. Het was een ervaring van mystieke eenheid met alles en iedereen. Alles, ook geloofsuitspraken, konden worden gezien als mentale constructies. Daaronder is een Liefdewerkelijk- heid waarvoor geen woorden meer bestaan. Bij terugkomst in Nederland bleek mijn positie in de ka- tholieke Kerk onhoudbaar. Ik verliet het kerkelijk ambt en kreeg vrijwel onmiddellijk een goede baan in volwassenen- educatie bij het toenmalige ministerie van CRM. Maar het verlangen om ‘meer van de werkelijkheid’ te proeven bleef. India bleef me trekken. Ik voelde me als een postduif die naar huis wilde en in 1977 vertrok ik voor een aantal jaren naar de ashram van Osho in Poona. Eindelijk thuis. Osho gaf dagelijks lezingen over de verschillende spiri- tuele tradities. Eindelijk kon ik alles hiervan opzuigen: het evangelie van Thomas, Soefis, de Upanishades, the Diamond Sutra van Buddha, Dao, Zen. Het was een onderdompeling in een zee van het mooiste wat de mensheid ooit ervaren en beschreven had. In die dagen begon het gevoel van ‘katholiciteit’ weer bij me te leven. Osho was geen rationalist. Hij was een mysticus en dichter, hij sprak het hart aan. En uit de hele wereld kwa- men mensen bij elkaar om rondom hem een nieuwe communi- ty te bouwen. De geest waaide overal. Alsof het iedere dag Pinksteren was. Deze community zorgde er ook voor dat je niet op een dwaalspoor kwam door de Indiase filosofie. De Meesters uit het Oosten kennen de logica van zelf-ontkenning. ‘Ik ben niet mijn lichaam, niet mijn emoties, etc.’ Dat werkte bevrijdend in een traditionele Aziatische samenleving waar men moest los- komen van verstikkende structuren van sociale plicht. Maar is geen bevrijding te noemen voor westerlingen die door hun ra- tionaliteit al vervreemd zijn geraakt van hun lichaam, emoties en hun familie. Door commune en de aanwezigheid van Osho, die meditaties creëerden waarin men zeer lijfelijk en emotio- neel tot ontlading kwam, voordat de stilte inviel, viel men niet in deze valkuilen. Door contact te houden met je gevoel en lijf kon ook een sprong in de diepte van het Zijn worden gewaagd. Indiase wijsheid laat je het Zijn proeven als Niet-Zijn (sunyata). Leeg- te? Ja, maar dan niet de cynische leegte waartoe de ratio leidt. Het ging hier juist om leeg te zijn van de ratio. Om dan vol te worden voor…. Hier begonnen de woorden te ontbreken. Er kon wel over worden gecommuniceerd, maar dan eerder in symbolen, verwijzende verhalen, of met stralende ogen en een glimlach. Of in stilte, waarin de leegte vol leek te lopen. . Thuis in je lichaam Osho woonde in de ashram in een huisje dat hij Lao Tzi ge- noemd had, en aanvankelijk gaf hij lezingen in de Zhuang Tzi Hall. Hij verwees hiermee naar de gronding die we nog had- den. Want de energie die we creëerden en waarin we leefden kon alleen verwerkt worden als we diep gegrond waren in ons lichaam en de aarde. In de levenswijze en leer van deze beide Grootmeesters van het Daoisme is het belang hiervan helder. De fysieke wereld is de niet reduceerbare grond van alles, de ultieme realiteit. Je lichaam is je thuis. En dat thuis wordt dan ook fysiek gelokaliseerd in je krachtcentrum in je buik, je Dan Tian waar je levenselixer actief is. In het Daoisme stelt men geen moeilijke vragen als: wie heeft deze aarde geschapen? Vragen die – als je de oorzaak buiten de schepping zoekt – altijd tot rationeel dualisme leiden. Het Daoisme beschouwt de wereld als ‘vanzelf zo’(tzu-jen), ge- woon zoals ze zich voordoet, als een wordingswereld, een we- reld in voortdurende verandering. Gewoon? Zo gewoon is het niet voor Westerlingen. Door deze wereld te beschouwen zoals ze is, ontdekken de Daoisten dat deze wording verloopt volgens trillingspatronen. Alles vi- breert. Overal zijn trillingsvelden bespeurbaar. Het is belang- rijk de patronen hiervan te leren kennen, zodat je praktisch en in harmonie met deze wereld kunt leven. Deze patronen wor- den gevonden in yin-yang ritmes, hexagrammen en de won- derlijke wisselwerkingen tussen de natuurlijke elementen die als trillingsvelden worden beschouwd. Vreemd? Misschien voor het Westerse traditioneel weten- schappelijke paradigma. Maar wie de Dao De Jing leest en op zich in laat werken, krijgt onmiddellijk associaties met wat de kwantumtheorieën over de fysieke werkelijkheid vertellen. Het is dan ook geen wonder dat de enkele ontdekkers van deze theorieën hun beelden zochten in het Daoisme. Ofschoon het duidelijk is dat in het Daoisme de transcen- dentie van het goddelijke ontbreekt, geeft deze levenswijze toch duidelijk aan hoe je in harmonie met een energetische en immanent goddelijke werkelijkheid kunt leven. En het resul- taat? Het integreren van deze patronen creëert vitale levens- energie (qi), een lang, gezond leven, wijsheid en geluk. Het houdt ook het besef wakker dat je een deel bent van een groot onbekend en onkenbaar mysterie dat Leven heet. Licht door de ramen Terugkijkend op deze korte rondgang langs de belangrijkste levensbeschouwingen van onze huidige aarde, deze unieke global village, kun je jezelf de vraag stellen of deze integreer- baar zijn in een nieuwe ‘katholiciteit’. Is het mogelijk Wester- se rationaliteit, Indiase emotionaliteit en Chinese gebondenheid aan de aarde met elkaar in waarachtige ‘katholiciteit’te verbinden ? De Vrij-Katholieke Kerk heeft in dit opzicht al een goede traditie opgebouwd en zou daarom hiervoor als een laboratori- um kunnen gelden. Met het integreren van niet-christelijke elementen zoals reïncarnatie, karma en de ‘Meesters van Wijs- heid en Mededogen’. Met een nieuwe, theosofische duiding van de riten en sacramenten, waardoor liturgie verbonden blijft met de werking van kosmische energie. Hiermee heeft ook de mystiek een belangrijke plaats gekregen in de Vrij-Kat- holieke Kerk. En daarmee kan in mijn optie de katholiciteit pas echt bloeien. Waarom? Mystiek is de dieptestructuur van alle religies. Dat blijkt ook in de praktijk. Mystici van alle religies herkennen elkaar. Het is alsof zij vanuit eenzelfde ervaring spreken. Christelijke mystici, een soefi mysticus als Jallal ad-din Rumi, Ramana Maharshi, Krishnamurti – zij verwijzen allen naar eenzelfde mysterie van Eenheid waarin wij leven. Zij komen uit ver- schillende tradities, spreken een verschillende taal, maar leve- ren allen hun bijdrage aan een mystieke eenheidsreligie. Hetzelfde geldt voor de Chinese wijzen die nu binnen ons blikveld komen. Zij allen laten het mystieke Licht door van Zijn en Niet-Zijn. Zij verbinden ons met de Aarde en de Kosmos. Ie-