VKVisie
Tijdschrift van de Vrij-Katholieke Kerk in Nederland

Vorige Home Boven Volgende

Christus in Vrij-Katholiek Perspectief (Deel 3)

Ary Hoogendoorn

In de vorige delen van dit artikel heb ik geprobeerd te schetsen hoe ik als kind al grote problemen had met de visie op Christus die mij van huis uit werd meegegeven: "De mens is door de zondeval van Adam en Eva ‘zondig’ geworden. Hij verdient daarom eeuwige straf. Maar doordat God zo genadig was om Zijn Zoon te sturen en door Hem te laten sterven voor onze zonden, kan eenieder die in Hem gelooft toch het eeuwige leven deelachtig worden". Dat ging en gaat er dus bij mij niet in.

Toen ik nog een klein ventje was, bestonden mijn grootste zonden uit het plagen van mijn zusjes, rommel maken op mijn kamer, liegen om een ‘misdaad’ te verhullen, zoals die keer dat ik 6 caramels uit de snoeptrommel gejat had. Dat ik daarmee de eeuwige dood ‘verdiend’ had, leek me toen al overdreven. En zo voel ik dat nu nog.

Mijn visie heb ik uitgelegd aan de hand van het ‘Confiteor’. Daarin wordt de mens geschetst als ‘beeld van God’. Met andere woorden: als volmaakt schepsel. Vaak dwalen we echter af van deze waarheid. Terwijl ons wezen nog steeds onverminderd beeld van God is, is ons weten, ons bewustzijn daarvan verduisterd. Echte vrede vinden we pas als we weer tot de herinnering daarvan gekomen zijn. Dat moment komt voor iedereen, want zolang we ronddolen in de illusie van afgescheidenheid, is ons hart zonder rust, totdat het vrede vindt in God. Om de woorden van Augustinus nog maar eens aan te halen. Blijft de vraag op welke wijze wij op onze terugweg naar het Vaderhuis door Christus geleid worden.

Wat te doen met de woorden van Jezus Christus: "Ik ben de Weg en de Waarheid, en het Leven. Niemand komt tot de Vader dan door Mij"? (Johannes 14:6)

En wat betekenen dan voor mij de woorden die elke zondag in de Vrij-Katholieke Kerk gezongen worden: "Wij zijn gegrondvest op Christus de Heer, Hij is onze uiterste hoeksteen"?

Om over te kunnen brengen wat voor mij ten diepste de kern van mijn geloof is, is het nodig om nogmaals een omschrijving te geven van de gebruikte termen.

‘Jezus’ is de joodse mens die in Palestina is geboren. Daar gepredikt heeft, diepe indruk maakte op zijn volgelingen. In hem is het bewustzijn van verbondenheid met zijn Hemelse Vader vanaf het moment dat hij de doop ontving van Johannes de Doper. Dat bewustzijn groeit uit tot het volledig doordrongen-zijn van de Eenheid met God de Vader.

‘Christus’ is de oorspronkelijke bewustzijnstoestand waarin de volmaaktheid en de ongereptheid van de hele schepping ervaren wordt. In deze bewustheidtoestand wordt de volkomenheid van de eenheid van de hele schepping en van schepsel en schepper ervaren. Alle onvolkomenheid, alle beperkingen worden doorzien als (zelfgeschapen) illusies, als niet-bestaand.

‘Jezus Christus’ is Jezus op het moment dat Hij zich één weet met God de Vader. Hij is dan de belichaming van het Goddelijk Plan. Omdat God zich in Hem manifesteert zien we Jezus Christus als Goddelijk. Hij kan met recht zeggen: "Wie mij gezien heeft, heeft de Vader gezien." Hij is immers het volmaakte evenbeeld van de Vader. Toch houden we ook in het oog dat deze manifestatie van God zich in de mens Jezus uitdrukt. Daarom is in onze visie Jezus Christus niet alléén Goddelijk.

Zoals de vorige keer uitgelegd, wordt er in de verschillende bijbelvertalingen nogal willekeurig omgegaan met de uitdrukkingen: Jezus, Christus, Jezus Christus, de Heer etc. Voor ons is juist van belang zorgvuldig met deze benamingen om te gaan, omdat verwisseling tot verwarring leidt.

Zo is het in onze ogen zo dat Christus spreekt door de mond van Jezus als Hij zegt: "Ik ben de Weg, en de Waarheid en het Leven. Niemand komt tot de Vader dan door Mij". Vanuit onze begripsbepaling, volkomen duidelijk en terecht: alleen wie de illusie van afgescheidenheid, de illusie van onvolmaaktheid achter zich gelaten heeft kan tot de Vader komen. De Weg, hiertoe is het Eenheidsbewustzijn, dat we ‘Christus’ genoemd hebben. Niet de wereld vol zonde en ellende is de waarheid, maar de volkomenheid die God geschapen heeft is de Waarheid. Het Christusbewustzijn is niet alleen de Weg tot de Vader, het geeft ons de Waarheid en verbindt ons met het Leven, de Volmaaktheid die God geschapen heeft.

En zo is Hij voor ons de Weg, de Waarheid en het Leven.

Als mens hebben wij de opdracht om dit Christusbewustzijn dat in ons ligt tot uitdrukking te laten komen. Jezus is ons hierin voorgegaan. En dat is voor ons een steun van onschatbare waarde.

Jezus onze Inspirator.
De opdracht die wij hebben lijkt haast onmogelijk. Maar juist omdat Jezus deze opdracht heeft weten te vervullen, weten we dat niet het onmogelijke van ons gevraagd wordt, temeer omdat zijn woorden ons zijn overgeleverd en ons een houvast geven op ons pad. "Weest volmaakt, zoals Uw Vader in de Hemel volmaakt is." Deze woorden kunnen alleen begrepen worden vanuit de acceptatie dat we volmaakt zíjn. (Tenzij we aannemen dat Jezus hier iets onmogelijk opdraagt aan zijn discipelen.)

Jezus onze Helper.
Stel je voor dat je weer in de schoolbanken zit en dat je een onmogelijk moeilijke opgave te maken krijgt. Alleen kom je er niet uit. Je ziet er kop noch staart aan. Dit wordt nooit wat. Maar dan komt er iemand die je helpt. Iemand die het probleem zelf al heeft opgelost en die je precies vertelt hoe je dat kunt doen. Het onmogelijke wordt dan mogelijk. Je moet het nog wel zelf opschrijven, maar je wordt zo geholpen dat je dat ook kan.

Dat is de manier waarop in mijn ogen de evangeliën, waarin de prediking van Jezus grotendeels bewaard gebleven is ons kunnen helpen. Langs deze weg, maar ook via de woorden uit Nag Hammadi geschriften, waarin ook authentieke uitspraken van Jezus te vinden zijn, helpt Jezus ons. "Het Koninkrijk der Hemelen ís in U." Hij reikt ons de sleutels aan waarmee we in ons binnenste het Christusbewustzijn kunnen ontsluiten.

Jezus ons Voorbeeld.
Wie de evangeliën onderzoekt komt tot de conclusie dat het leven van Jezus, zijn lijden en sterven, een afspiegeling was van de boodschap van zijn prediking. Daarin stond de komst van het Koninkrijk der Hemelen centraal. Voortdurend wijst hij ons erop met de beeldende taal van de gelijkenissen dat in ons het Koninkrijk, het bewustzijn van de Volmaaktheid aanwezig is. Hij wijst ons op de enorme kracht van de Vergeving die in staat is dit bewustzijn te ontsluiten. De wijze waarop hij ons dit voorleeft - in het bijzonder bij zijn arrestatie in de Hof van Gethsemané en aan het kruis als soldaten dobbelen om zijn kleed. "Vader vergeef het hun, want zij weten niet wat ze doen." - is een krachtbron van inspiratie. Wie de levens van heiligen bestudeert weet hoeveel er zijn geweest die hun leven gewijd hebben aan de navolging van Jezus en hierdoor het Christusbewustzijn in zich zodanig ontsloten hebben dat er in hun levenswandel reden genoeg bleek om hen ‘zalig’ en later ‘heilig’ te verklaren. Bij een aantal van hen was het voorbeeld van Jezus zo dicht bij hen dat ze zelfs de wondtekenen van de Heer kregen. Sint Franciscus was hier de eerste van een lange rij die tot in onze dagen doorloopt.

"Doe dit tot Mijn gedachtenis."
De weg die wij in onze levens hebben te gaan is een laten groeien van het Christusbewustzijn in ons.

Een belangrijke steun hierbij ligt in de sacramenten die ons door de kerk der eeuwen zijn doorgegeven. Sacramenten (ook wel ‘genade-middelen’) zijn door Jezus Christus ingesteld en functioneren sindsdien als hulpmiddelen die het ons makkelijker maken het Christusbewustzijn-in-ons tot wasdom te laten komen. Ofschoon er 7 verschillende sacramenten onderscheiden worden, noem ik er hier maar één, het Heilig Avondmaal of de Eucharistie. De Eucharistie is een ceremonie die de bedoeling heeft ons bewust te maken van het Christusbewustzijn-in-ons. Daartoe wordt in symbolische vorm de aanwezigheid van God uitgebeeld. Brood en wijn worden ‘geconsacreerd’, d.w.z. getransformeerd tot Lichaam en Bloed van Christus.

In dit mysterie worden we - door de verbinding die er gelegd wordt met Jezus Christus - in contact gebracht met onze Oergrond, met de wortels van ons bestaan. Jezus Christus heeft ons in dit sacrament een bijzondere erfenis nagelaten. Een middel om in aanraking te komen met ons Christusbewustzijn. Deze aanraking werkt veel dieper door dan we meestal beseffen. Ik denk dat dát komt omdat de manier waarop God in het leven, sterven en de Opstanding van Jezus Christus gemanifesteerd is, model is voor de manier waarop de hele Kosmos haar samenhang heeft gekregen. Bij iedere ademhaling die wij doen wordt ons leven gecontinueerd dankzij het ijzer in ons bloed, dat zuurstof uit de ingeademde lucht vasthoudt. Dit ijzer - maar ook de zuurstof en de andere elementen - is ooit ontstaan in een enorme ster die in een evolutieproces onder zijn eigen gewicht is samengedrukt. Door die samendrukking liep de inwendige temperatuur zó op dat er binnenin kernfusiereacties optraden. Zo ontstond er uit de oorspronkelijke waterstof, eerst helium, daarna lithium, stikstof, zuurstof, koolstof en alle andere elementen, waaronder ijzer. Als het verhaal hier eindigt was er nooit leven geweest! Er kon pas leven ontstaan doordat deze superzware ster met een enorme flits en knal explodeerde en alles wat hij in het proces van zijn evolutie had verworven uitstortte over het Heelal.

En hier zie ik de parallel met Jezus Christus, die nadat hij - door de verdrukking van het lijden en de eenzaamheid van zijn sterven heen - alles wat het proces van zijn evolutie Hem heeft opgeleverd ter beschikking heeft gesteld van de hele mensheid.

Als ik me probeer in te denken dat elk atoom dat we behalve waterstofatomen kennen z'n bestaan dankt aan de zelfopoffering van de een of andere enorme ster, dan weet ik eerlijk soms niet meer of die ster nu symbool is voor Christus, of Christus voor die ster! Beide zijn krachtige metaforen van de wijze waarop de evolutie zich voltrekt, de wijze waarop God Zijn machtig Plan volvoert!

Zo zie ik Hem, de Verrezen Heer, volledig bewust van de Eenheid met Zijn Hemelse Vader, met onsterfelijkheid bekleed in een verheerlijkt lichaam tezamen met Zijn discipelen op de berg, voor wat de Hemelvaart genoemd wordt.

Hij spreidt Zijn handen in een zegenend gebaar over hen uit. Een stroom van Liefde vloeit naar hen, naar de hele wereld. En in deze enorme vloed van onvoorwaardelijke Liefde, stort Hij Zichzelf helemaal uit over de wereld. Hij breidt Zijn wezen uit over de hele wereld. De vorm lost daarbij op: "En een wolk onttrok hem aan hun ogen." Op deze wijze begrijp ik Zijn belofte die we lezen in Mattheüs 28 vers 20: "En ziet, ik ben met u alle dagen tot aan de voleinding van de wereld." Deze belofte ěs vervuld! Het sacrament van de Eucharistie helpt mij dat bewust te worden.

Als ik de betekenis van Jezus Christus dus moet samenvatten dan is hij mijn Inspirator, mijn Helper en mijn Voorbeeld. Hij wijst mij de Weg, die Hijzelf is. Door Hem vind ik de Waarheid en het Leven zoals dat door God geschapen is. Hij is altijd met ons. In het sacrament van de Eucharistie maakt Hij dat ervaarbaar, soms bijna zichtbaar, bijna tastbaar. Dat alles geeft Christus in Vrij-katholiek perspectief al meer betekenis dan we meestal kunnen bevatten.